A solution to the Crisis in Greece and keeping them in the Euro zone instead of the twilight zone.

By only looking at the sustainability of the Greek governmental debt you only solve a part of the problem. In the Debt Sustainability Analysis (DSA) of the IMF GDP is used as an exogenous parameter. This analysis shows a very vulnerable situation with respect to all parameters, meaning that it is very unlike that the proposals presented so far will solve the Greek problem.

The austerity program where so many Greeks are protesting against is unfortunately the only way to go. The main two valid arguments for that is the fact that the productivity is approximately 20 % lower then in The Netherlands which should result in a comparable lower GDP and wages and secondly that they are locked to the Euro. The good thing is that in the last 5 years this is already achieved, though in the hard way. So now the Greek can compete on the European market again, reducing their Current Account Balance (CAB), necessary because the deficit has to be turned into a surplus to make debt sustainable.

But here is the problem, you cannot require both the deficit and the CAB to be at a certain desired value because it will result in a not sustainable real economy, with high unemployment and with low probability to recover GDP, resulting in long term secular stagnation.

Apart from necessary tax reform, reduction of corruption and lowering prices of medicine among others, there is a need for a long term lower interest rate in combination with a at least 25 % haircut on debt to put Greece on a really sustainable track. This means a write off for all the lenders to Greece, Banks, countries, IMF, ECB, Central bank, etc. First responsibility for equity holders than deposit holders and as soon as the ERM is in place the European Resolution Fund and if needed the Governments have to support/bailout banks which are in trouble, because who else can save a institution relevant to society from collapsing, right: the taxpayer, but as a last resort saver.

For the Greeks the most important task is to reduce unemployment and stop the exodus of high educated young people who simply want to be part of a reasonable society, but reducing unemployment seems to be a problem in the whole European Union.

Well, still one day to go for the final(?) decision of the Euro group concerning the GREXIT.

En wat als we onze economie opnieuw zouden uitvinden: Een review.

Het boek ‘En wat als we onze economie opnieuw zouden uitvinden’  is op gisteren 29 april 2015 in Hotel de Nieuwe Wereld in Wageningen door de schrijfster Heidi Leenaarts gepresenteerd aan een zeer uiteenlopend 150 koppig tellend publiek. Deze voorlopige meedenkversie is tot stand gekomen middels haar eigen onderzoek en gesprekken met anderen en heeft als doel te komen tot diepere inzichten om het huidige geld systeem te vervangen of aan te vullen met een alternatief om de totale werking van het systeem beter, eerlijker, duurzamer en stabieler te maken met minder mensen aan de zijlijn. 

De titel van het boek klinkt erg ambitieus en dekt de lading slechts gedeeltelijk, hetgeen wordt veroorzaakt door haar aanname dat geld in dezen een wel zeer belangrijke, zo niet de belangrijkste factor is. Neemt niet weg dat er in het huidige systeem wat minpunten zitten, waarvan we de gevolgen in de afgelopen crisis weer aan den lijve hebben kunnen ondervinden. Aan haar presentatie heeft het niet gelegen want die was vlot en sympathiek en wie kan er nou op tegen zijn om systemen die niet helemaal naar wens functioneren te verbeteren. 

Opvallend in haar betoog was wel dat de uitgangspunten eigenlijk al niet meer ter discussie stonden, dus wat over bleef was een uitleg en voor kritische vragen in die richting was eigenlijk ook geen ruimte, maar dat gold ook voor de vragen en discussies in het algemeen.

Nu zitten juist bij die uitgangspunten bij mij de problemen om mee te denken met deze nadenk versie van het boek. Op bijna elke bladzijde vind ik wel een punt waar ik een kanttekening bij wil maken en ik zal er ter illustratie een aantal uitlichten.

Er staat letterlijk in haar boek dat in het huidige geldsysteem er meer schuld dan geld wordt gecreëerd. Dat kan natuurlijk helemaal niet en is gewoon fout. Herman Wijffels die na haar ook zijn visie gaf op de problematiek formuleerde het ook iets anders. Hij zei, geld is schuld. Daar kan ik me dan wel in vinden. Dat betekent dat het voorbeeld dat ze in de zaal gaf om duidelijk te maken dat het systeem zorgt voor een tekort aan geld niet deugt. Dat ging als volgt:

Er wordt verondersteld dat niemand geld bij zich heeft. Alle aanwezigen konden van Lenie 100 Euro lenen en dat moest op straffe van boete clausules met 10 % rente worden terugbetaald aan het eind van de periode. In de tussentijd hadden alle aanwezigen de opdracht om meer geld te verdienen door middel van dienstverlening, verkoop van producten onderling. En aangezien iedereen de lening aan het einde van de periode moest terugbetalen met rente moet er dus geld verdiend worden. Een dame uit het publiek voelde meteen aan dat dat niet kon, want aan het eind kom je geld tekort. Deze redenatie zorgt er dan ook voor dat er een ongewenste druk op de maatschappij komt doordat iedereen zijn gedeelte wil verdienen en in dit geval ten koste van anderen.

En hier wringt natuurlijk ook de schoen. De geldschieter (Lenie) plaatste zich hierbij buiten de maatschappij en onttrok systematisch geld aan de maatschappij. Geen wonder dat zo’n systeem niet werkt. Geeft zij het geld uit binnen deze tijdelijke mini maatschappij dan is er niets aan de hand.

In haar boek geeft ze een soortgelijk voorbeeld met schelpen als betaald middel op een eiland. Ook hier doet zich hetzelfde probleem voor, dat macro-economisch geen hout snijdt. Rente is in ieder geval niet de schuldige in het systeem. Immers rente door een partij betaald komt bij een andere partij terecht en er verdwijnt dus geen geld.

Ook als beargumenteerd wordt dat geld aan de reële economie wordt onttrokken is dat niet specifiek genoeg geduid.

De opmerking dat het geldsysteem te weinig aandacht krijgt of zelfs een blinde vlek is, is wel wat kort door de bocht. Er zijn immers sinds mensenheugenis diverse geldsystemen geweest en ook nu worden er regelmatig alternatieve ruilsystemen dan wel betaalsystemen ontwikkeld. Bij elke crisis is geld weer vernieuwd onderwerp van gesprek.

De geldschaarste zou er tevens de oorzaak van zijn dat de samenleving ‘op zoek’ is naar geld en zou ook grotere verschillen tussen arm en rijk veroorzaken, op welke manier dat dan werkt wordt echter niet uit de doeken gedaan.

Dat het huidige systeem een verplichte groei als het ware afdwingt werd ook door Wijffels aangekaart. Ik kan me daar niets bij voorstellen. Lange termijn groei wordt immers veroorzaakt door populatie toename en/of technologische vooruitgaan en hoe dat de aarde gaat belasten is weer een ander verhaal.

‘Geld met geld verdienen’ wordt in het boek gepresenteerd als een soort abstractie voor alles wat er in het systeem fout gaat. Een nieuw ruilsysteem zou bijvoorbeeld speculatie moeten voorkomen. In mijn optiek maakt de rekeneenheid niets uit althans niet voor het tegengaan van speculeren. Zelfs zonder geldsysteem blijft de mogelijkheid tot speculeren bestaan.

In het verlengde hiervan liggen suggestieve begrippen als ‘bankschuldgeld’ en ‘wederkerigheid’ die een hoog epibreer-gehalte kennen om maar eens een gevleugelde uitspraak van Carmiggelt te gebruiken.

Al met al gaat hiermee het hele fundament onder het verhaal mank en er blijft dan ook weinig overeind staan. Het verschil wordt niet gemaakt door out of the box of mainstream denken, maar door common sense.

Kortom weinig macro-economische onderbouwing, met voorbeelden die niet deugen, maar dat alles wel voor het grotere goed.

De avond werd afgesloten met een inspirerende vertelling en lied door passionair Martijn Raaijmaker.

Staatssecretaris van Financien Eric Wiebes in Delft

Staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes heeft op 11 maart van Acht tot negen in Café Van 9 tot Zeven een uiteenzetting gegeven over het nieuwe belastingstelsel. Het was georganiseerd door de Delftse afdeling van de VVD en openbaar toegankelijk. 

Laat me beginnen met te zeggen dat Eric Wiebes een dynamische en vlotte indruk maakt en enthousiast over zijn vakgebied weet te vertellen. Zelf geboren in Delft en elders opgegroeid studeerde hij werktuigbouw aan de TUD. In het bijzonder wist hij met zijn recht voor zijn raap verhaal de techneuten in Delft te boeien vooral door te vertellen dat hij er geen idee van had hoe hij als  werktuigbouwer in de politiek en bij de belasting is gekomen.

Er is volgens Wiebes politiek een consensus over lastenverlichting op arbeid om vooral de werkgelegenheid een boost te geven. Ik ben het met hem eens dat het allemaal best wat eenvoudiger kan en een keer flink opgeschud dient te worden. Het idee om daar 5 mld voor te gebruiken om vervolgens de werkgelegenheid via de gemeente te bevorderen wil er bij mij en een aantal andere aanwezigen niet in. Op vragen hoe dat gefinancierd gaat worden (zonder de staatsschuld te laten toenemen) is niet duidelijk geworden, behalve dat er mogelijke meevallers kunnen zijn. Ook commissie Van Dijkhuizen komt niet verder dan 140.000 arbeidsplaatsen op termijn. Laten we zeggen 20.000 per jaar door een stelselwijziging. Op de 640.000 werkelozen een schijntje. 

 Als we dan ook  in ogenschouw nemen dat Wiebes de werkelijke potentiële latente inzetbare capaciteit inschat op 1.200.000 mensen die nog aan het werk gezet kunnen worden (en ik ben dat met hem eens) dan zal duidelijk zijn dat een belastingstelsel wijziging daar geen verandering in gaat brengen, zelfs niet als je wel aan de vermogensbelasting gaat peuteren, wat nu niet het geval is.

Voor een daadwerkelijk reductie van de werkeloosheid is een andere oplossing nodig. Prima mogelijk, maar voorlopig nog gefrustreerd door de huidige politiek, de adviesorganen en de instituties. Maar ALS je dat voor elkaar weet te krijgen dan levert dat minstens 50 mld per jaar op.

Dat moet eigenlijk inzet van de verkiezingen moeten worden de komende jaren, maar niet met de huidige vrijblijvendheid.

Maar 20.000 is 20.000 en een betere en strakkere regeling is toe te juichen, dus gewoon uitvoeren dat plan. 

Zijn aanbeveling voor Delft om vooral niet aan moeilijke infrastructurele projecten zoals ondergrondse spoortrajecten te beginnen i.v.m. de immer aanwezige kostenoverschrijdingen nemen we natuurlijk ter harte en dat gaan we dan ook niet doen. Althans, voorlopig niet nog een keer...