Kabinet en tweede Corona golf.

Gaat het kabinet de maatregelen aanpassen naar aanleiding van het toenemend aantal positief geteste mensen?

Welnu dat ligt niet in de lijn der verwachtingen. Waarom niet? Het antwoord is even simpel als verbijsterend. Omdat de noodzaak ervan niet wordt ingezien. En dat komt dan weer door het feit dat we wel een corona dashboard hebben, maar geen actieplan wat er moet gebeuren als een metertje te ver uitslaat.  En als er dan een metertje te ver uitslaat dan wordt er steeds beweerd dat je dat in een bredere samenhang moet zien. En vervolgens wordt in achterkamertjes besloten wat er gaat gebeuren. Hoe het ook zij, het kabinet, OMT en RIVM met vakantie, de GGD die strak het RIVM protocol volgt en het volk dat ontredderd achterblijft en zich terecht afvraagt of er nog geregeerd wordt.

Strategie.

De basis moet zijn een heldere strategie, die ook gecommuniceerd moet worden. Daar schort het nog steeds aan. Als heard immunity geen optie is, dan houden we in mijn optiek alleen nog maar de strategie van minimaliseren van het aantal besmette mensen over. Dat is toevalligerwijs ook de beste strategie voor zowel de volksgezondheid als voor de economie. Ik heb inmiddels een aantal weken geleden op mijn blog een poging gewaagd om het waarom te motiveren.  En, alhoewel het allemaal straight forwards is, heb ik niet de indruk dat het essentiële punt wat ik daar heb willen maken voor iedereen duidelijk is, noch voor het kabinet noch voor velen in het land die proberen mee te denken over oplossingen. Hier nog een poging om het in een paar zinnen te verwoorden.

Het is helaas niet mogelijk om met een beetje meer of een beetje minder aan maatregelen het virus naar je hand te zetten. Het pakket van maatregelen moet zodanig zijn dat de Rt waarde onder de 1 blijft. Je kunt hooguit maatregelen vervangen door bijv. economisch vriendelijkere maatregelen. Maar zolang je in een klein land als Nederland zelfs maar een paar besmettingsgevallen hebt dan zit je dus vast aan dat bepaalde pakket aan maatregelen. Als op zeker moment het totaal aantal besmettingen te hoog is dan kun je nog een extra maatregel treffen om het sneller naar nul te krijgen, eventueel lokaal. Meer smaken hebben we niet.

Zolang we de strategie en speciaal het waarom van de keuze niet duidelijk hebben gecommuniceerd blijft het eigenlijk ook onduidelijk voor mensen zowel binnen als buiten het RIVM, OMT en kabinet.

Daarmee is het leveren van een bijdrage om bijv. een 2^de golf te voorkomen al bij voorbaat gedoemd te falen. Want binnen welk kader valt het? Waarom is het een probleem? En, we zijn al goed bezig. Enz.

Zo’n strategie is ook weer niet heilig. Ontwikkelen van vaccins, medicijnen en bijv. mutatie van het virus kunnen dat beïnvloeden.

Operationeel.

Als voorbeeld zoem ik in op het voorkomen van de 2^de golf en de te nemen maatregelen zoals verwoord in de brief van 22-07-2020 aan Minister-President Mark Rutte en aan Minister voor Volksgezondheid Hugo de Jonge van de heren Arnold Bosman, Amrish Baidjoe, Xander Koolman en Wim Schellekens.

Feit is dat na het versoepelen van de maatregelen van 1 juli 2020 en mogelijk mede door het minder naleven van de 1.5 m de Rt waarde van kleiner dan 1 naar ruim boven de 1 is gegaan.

Al hoewel ik zeer positief sta tegenover de voorgestelde aanscherpingen, waag ik het te betwijfelen of die in totaliteit bezien met name het versoepelen van de maatregelen van 1 juli kunnen compenseren. Indien we de dagelijkse toename factor van nu 1,1 zouden weten terug te brengen naar 1,03 dan is dat al een hele prestatie. Echter, daarmee kom je uit op de weg die India nu aflegt, langzamer stijgend dan wij nu, maar nog steeds rampzalig exponentieel.

Feit is dat als we de maatregelen van 1 juli weer terugdraaien we de Rt weer ruim onder de 1 krijgen.

De enige hoop komt dan van BCO. En in theorie is dat nog mogelijk ook. Ik ben er ook een groot voorstander van. Maar voorlopig laat nog maar een fractie van de mensen met klachten zich testen. De fractie is dermate laag dat de effectiviteit van BCO verre van voldoende is. Zie ook mijn verhaal over BCO op mijn blog. Dat is dan ook de reden dat het met het huidige BCO niet gaat lukken.

Conclusie.

De strategie moet helder geformuleerd worden en samen met het waarom worden gecommuniceerd. Er moet een streven zijn naar een zo laag mogelijk aantal besmettingen. Rt>1 is een no go area.

Concreet met betrekking tot de 2^de golf: Of we moeten BCO effectief weten te maken of we zitten alsnog vast aan het geheel of gedeeltelijk terugdraaien van de 1 juli maatregelen. En ja het terugdraaien van economie beperkende maatregelen is heel vervelend. En hoe langer je er mee wacht des te slechter het uitpakt voor de economie en de volksgezondheid en het is niet te voorkómen.

Verwachting.

Behalve dat het kabinet misschien besluit op een minor punt toe te geven (mondkapjes) zal men de situatie onveranderd blijven aanzien. En ik hoop maar dat men later alsnog ingrijpt voordat we Texaanse zwarte scenario’s krijgen.

BCO beperkingen en de schattingen voor besmettelijke mensen (infected) in Nederland op dashboard.

In mijn vorige blog heb ik laten zien waarom de beste strategie het minimaliseren van het SARS-CoV-2 virus is. Willen we daarbij ook nog bij voorkeur de sociaal en economisch zeer beperkende maatregelen van social distancing mitigeren, dan moeten we vol inzetten op Bron- en Contactonderzoek (BCO) zoals ik al in eerdere blogs heb betoogd.

Dat is echter eenvoudiger gezegd dan gedaan, er zitten wat haken en ogen aan. 

In dit blog laat ik u zien wat de beperkende factoren zijn en wat we moeten doen, als we dat al kunnen, om die beperkingen weg te nemen.

Voor een effectief BCO is het van belang dat:

•        voldoende mensen met klachten zich melden (fractie p_klacht)
•        kwaliteit van de test goed is (fractie stel p_test=1)
•        we zo veel mogelijk van de contacten kunnen traceren (fractie p_trace)
•        de fractie van asymptomatische mensen niet te groot is (p_asymp)
•        isolatie of quarantaine van contacten goed is, uitgedrukt in de fractie p_iso

De totale effectiviteit van BCO wordt dus bepaald door het product van genoemde factoren:

p_klacht* p_test* p_trace*(1- p_asymp)* p_iso

Kijken we per vrijdag 3 juli 2020 naar de getallen op het dashboard, dan zien we voor Nederland als schatting voor het aantal infected 2800 (besmettelijke mensen, die nog vrij rondlopen). Stel dat dat aantal een juiste schatting is, dan levert dat met 5,2 d gemiddelde incubatietijd ongeveer 538 nieuwe besmettingen per dag (gesimuleerd met een momentane Rt=0,75). Het aantal positief getesten is 75 per dag. Dan zien we wel een heel klein deel, 13,9 % positief getest. Dat kan alleen maar verklaard worden door de fractie asymptomatisch p_asymp en de fractie gemeld met klachten p_klacht. Dit zou een regelrechte ramp betekenen voor de effectiviteit van BCO, met het product

p_klacht*(1-p_asymp) =0,139. 

Als dan ook het opsporen zelf niet heel erg goed gaat bijv. 50 % van de contacten wordt opgespoord p_trace=0,5, dan komt de effectiviteit van BCO dus niet boven de 0,07 uit.

Omgekeerd geredeneerd: als de effectiviteit wel hoger ligt, dan klopt de schatting van 2800 voor infected niet.

Vb.: Stel 20 % is asymptomatisch p_asymp=0,2en 40 % van mensen met klachten meldt zich p_klacht=0,4 dan is

p_klacht*(1- p_asymp)=0,4*0,8=0,32.

Dit levert voor het aantal nieuwe besmettingen per dag 75/0,32=234. Hiermee komt de schatting voor het aantal besmettelijke mensen uit op 1217, hetgeen een stuk lager is dan de 2800 door RIVM geschat.

Helaas leveren beide voorbeelden geen positief beeld op voor BCO als vervanger voor social distancing. 

In de literatuur worden erg wisselende schattingen gemaakt voor het aantal asymptomatische mensen. Ik denk dat het in Nederland ook sterk wisselt nu de laatste weken de gemiddelde leeftijd van positief getesten ongeveer 20 jaar lager is komen de liggen. De fractie is evenwel simpel te bepalen uit de opgespoorde contacten. Dat zijn immers mensen die als min of meer willekeurig gekozen mensen te beschouwen zijn met een grote kans dat daar mensen tussen zitten die positief zullen testen. Door deze positief getesten te volgen in de tijd wordt het direct duidelijk in welke groep ze thuis horen, waarmee p_asymp bekend is.

Eindconclusie:

• Als de schatting van 2800 voor het aantal besmettelijken in Nederland juist is dan ziet het er somber uit voor de effectiviteit van BCO en is de effectiviteit tot max 1/7 beperkt.
• Stel 20 % is asymptomatisch p_asymp=0,2 en 40 % van mensen met klachten meldt zich p_klacht=0,4 dan is de effectiviteit beperkt tot max 1/3, hetgeen ook teleurstellend is.
• Het is niet duidelijk of we in staat zijn om meer mensen te motiveren om zich bij klachten te laten testen.
• Het is niet duidelijk wat de fractie asymptomatisch op dit moment is.