Commentaar op: RIVM Protocol bron- en contactonderzoek COVID-19

Zoals ik u beloofd heb hier wat kanttekeningen bij het protocol van het RIVM van 6 mei en update van 20 mei zoals vermeld op hun website.

In de uitgangspunten staat als bullit-point 2 vermeld:

• Bron- en contactonderzoek kan pas geïnitieerd worden als er een melding is gedaan.

Als er dus niets gemeld wordt, dan gebeurt er ook niets. En aangezien dat niet formeel geregeld is hebben we een probleem. Wel is waar komt iedereen die nu positief getest wordt voor zo’n onderzoek in aanmerking, maar het gaat natuurlijk per juni ook om de rest. Tot nu toe worden al die mensen die thuis uitzieken verzocht om de huisarts maar niet te bellen. Je zult niet alleen moeten aangeven dat die groep zich ook mag laten testen, maar er met meer dan klem op aandringen om zich te laten testen.

Daar zitten natuurlijk heel mensen tussen die last van hooikoorts hebben of zich om andere redenen dan Corona een beetje ziek zwak of misselijk voelen. Eventueel kun je in het testbeleid nog differentiatie aanbrengen. Wat uiteindelijk telt is het percentage opgespoorde personen dat uiteindelijk Covid-19 zal blijken te krijgen.

We gaan naar bullit-point 3

• Het doel van bron- en contactonderzoek is om contacten te identificeren, hen te informeren over de blootstelling en risico op besmetting en hen te wijzen op maatregelen die genomen moeten worden om verdere verspreiding te voorkomen.

Over brononderzoek wordt het niets vermeld. Brononderzoek is nuttig om te begrijpen langs welke lijnen besmettingen ontstaan. Niet zo erg, het belangrijkste is, contacten in kaart brengen van een paar dagen daarvoor mogelijk besmette personen. En verder dat die informatie op het dashboard van het kabinet als managementinformatie kan worden gebruikt.

Bullit-point 4

• De rol van bron- en contactonderzoek in de bestrijding van COVID-19 varieert per fase van de pandemie. In een fase van transitie/exit is het meenemen van alle contacten essentieel om blijvend in te kunnen dammen.

Het gebruik van het woord essentieel duidt erop dat het anders zo mislukken, maar dat is natuurlijk niet zo. Het gaat om een additionele verlaging van de effectieve R0 te bewerkstelligen. Hoe meer contacten je meeneemt des te beter natuurlijk. Het is ook op deze grond dat het contactonderzoek op 12 maart nooit gestopt had moeten worden.

Bullit-point 5 uit de uitgangspunten

• Contactonderzoek verkort de duur tussen ontstaan klachten en het starten van isolatiemaatregelen, en reduceert daarmee transmissie (1).

Dat is helaas niet helder genoeg, over welke tijdstippen gaat het. Ontstaan van klachten van wie en isolatie maatregelen voor wie? Je kunt het beter anders formuleren, en zo zal het hopelijk ook bedoeld zijn. Dus:

Contactonderzoek wil de periode tussen het moment waarop een contactpersoon besmet is en het moment waarop die contactpersoon in beeld komt en in quarantaine kan worden geplaatst zo kort mogelijk maken.

We moeten nu helaas wel constateren dat de uitgangspunten behoorlijk rammelen. Dat is zorgelijk.

GGD directeur Friesland Margreet de Graaf vond het maar niets dat we 17 mlj deskundigen hadden in Nederland. Zij vertrouwt op de echte deskundigen die het protocol hebben opgesteld, want dat zal toch wel goed zijn. En voorlopig houdt zij zich strak aan het protocol. Dat vind ik redenen genoeg om er nog eens goed naar te kijken.

Ook inhoudelijk is de aanpak niet scherp genoeg. Ik licht er slechts een paar punten uit, omdat er al genoeg goede ideeën circuleren.

• Opgespeurde contacten moeten direct in quarantaine, maar niet terug in het gezin worden geplaatst. De reden is dat zij inmiddels mogelijk besmet zijn maar zelf waarschijnlijk nog niemand hebben besmet. Dus dat scheelt weer een factor 4. Je kunt overwegen om het aantal mensen in quarantaine te beperken door na 1, 2, of meer dagen te testen.
• Er moet in kaart worden gebracht wanneer ze besmet zijn: 1,2 of 3 dagen tevoren. Wat dan meteen een aanbeveling geeft hoe zinvol het is om 1, 2 of 3 dagen terug te kijken.
• Er moet worden gerapporteerd hoeveel mensen op deze manier opgespeurd worden. Dat bepaald tenslotte de effectiviteit van de methode. Dat is voor de politiek ook meteen het aangewezen instrument om de vinger aan de pols te houden (op het dashboard).

Zo dit is mijn bijdrage aan contactonderzoek 2.0. Happy hunting.

Als we straks min of meer zelfstandige uitbrekingen moeten tackelen, dan gaan we weer verder nadenken.